Het College voor de Rechten van de Mens belicht, bewaakt en beschermt mensenrechten, bevordert de naleving daarvan in praktijk, beleid en wetgeving.
Het College voor de Rechten van de Mens (CRM) is, vanaf oktober 2012, de rechtsopvolger van de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) en geeft net als de CGB ook oordelen over klachten aangaande gelijke behandeling. Wie denkt te worden gediscrimineerd, kan een klacht indienen bij het CRM. Dat doet vervolgens nader onderzoek en hoort ook de werkgever. Hieronder is een samenvatting van de oordelen over gelijke beloning, sinds de vorige herziene geactualiseerde checklist gelijke beloning van mannen en vrouwen (publicatienr. 1/09). Bij elke samenvatting is ook de volledige uitspraak te vinden.
Oordelen College voor de Rechten van de Mens (2012-)
Oordeel 2020-55 Arbeidsmarkttoeslag als vaste toeslag in loon maatman: ongelijke beloning
Twee sociaal-psychiatrisch verpleegkundigen in een GGZ-stelling hadden dezelfde functie en taken en waren hetzelfde ingeschaald, maar de man ontving daarnaast een structurele toeslag. Volgens de werkgever was bij indiensttreding van de man sprake van arbeidsmarktkrapte. Daarom ontving hij een tijdelijke arbeidsmarkttoeslag. Uit arbeidsovereenkomst en salarisstroken bleek echter dat dit een vaste toeslag was. Het College oordeelt dat de werkgever de vrouw heeft gediscrimineerd: direct onderscheid op grond van geslacht.
Oordeel 2020-21 Veel hogere beloning maatman niet transparant te herleiden tot grotere ervaring: strijd met de wet
Een vrouw ging nadat zij enige jaren een andere functie in het bedrijf had gehad aan de slag als trainer op hetzelfde moment waarop ook een mannelijke collega als trainer bij het bedrijf startte. Zij verrichtte vergelijkbare werkzaamheden. Bij invoering van de Hay-functiewaarderingssystematiek een jaar later ontdekt de vrouw dat zijzelf in Hay-level 14 is ingeschaald en haar collega in Hay-level 16. Naar het oordeel van het College voldoet de functiewaarderingsystematiek aan de vereisten van sekseneutraliteit, doorzichtigheid en controleerbaarheid. De functie 'trainer' is gewaardeerd in level 14. Volgens de werkgever kreeg de mannelijke college een hoger salaris omdat hij jarenlange ervaring en vakkennis had. Het College stelt vast dat er vanaf de aanvang van de werkzaamheden een maandelijks salarisverschil van € 1.200 was en dat de werkgever niet kon duidelijk maken welk deel van het salaris van de maatman voortvloeide uit zijn ervaring.
Het College oordeelt dat de werkgever de vrouw heeft gediscrimineerd: direct onderscheid op grond van geslacht.
Oordeel 2018-35 Opschorting toekenning salarisperiodiek vanwege zwangerschaps- en bevallingsverlof is verboden onderscheid op grond van geslacht
Een vrouw werkte op basis van twee opvolgende tijdelijke arbeidsovereenkomsten. Tijdens het eerste was ze zwanger. Na afloop van haar bevallingsverlof had ze een beoordelingsgesprek, waarin de leidinggevende zei de beoordeling voor een salarisverhoging uit te stellen wegens beperkte beoordelingsmogelijkheid. In het verslag van dat gesprek wordt verwezen naar haar afwezigheid, het zwangerschapsverlof. Het College oordeelt dat dit verboden onderscheid op grond van verslag is. Daarnaast acht het College door de vrouw bewezen dat ze benadeeld is omdat ze klaagde over zwangerschapsdiscriminatie (victimisatie).
Oordeel 2018-30 Geen gelijkwaardige functies en daarom geen verboden onderscheid
Een vrouwelijke Marketing Manager stelt dat ze lager beloond wordt dan haar mannelijke collega’s. Volgens de werkgever zijn haar taken en verantwoordelijkheden niet te vergelijken met de collega’s waar ze zich mee vergelijkt. De betreffende vrouw weerspreekt dat niet. Het College oordeelt op basis van de functiebeschrijvingen dat het om andere, zwaardere functies gaat en dat er geen onderscheid op grond van geslacht wordt gemaakt bij de beloning jegens de vrouw.
Oordeel 2015-35 Hogere inschaling opvolgster onderbouwd door zwaardere functie
Een mannelijk projectleider, ingeschaald in schaal 10, stelt dat er sprake is van discriminatie op grond van geslacht omdat zijn opvolgster ingeschaald werd in schaal 12. Volgens de werkgever kunnen de functies niet met elkaar worden vergeleken, omdat na evaluatie ander functieprofiel is opgesteld met zwaardere eisen, qua opleiding, niveau van werkervaring e.d.. Uit het loononderzoek van het College blijkt dat bij aanvang van het dienstverband van de opvolgster de functietaken gelijkwaardig waren, maar dat de opvolgster zich binnen redelijk tijd tot het door de werkgever hogere niveau ontwikkelde. De functie van de man was dus niet van gelijke waarde als de functie van de opvolgster en daarom is er geen sprake van discriminatie naar geslacht.
Oordeel 2015-12 Discriminatie zwangere werknemer bij bonusregeling
Het bedrijf spreekt met vrouwelijke werknemer en teamgenoot bonus af als bepaalde omzet gehaald wordt. De vrouw werd zwanger en was daardoor veel ziek. Afgesproken omzet wordt niet gehaald, maar teamgenoot krijgt wel een incentive en vrouw niet. Het College oordeel dat het bedrijf hiermee de vrouw discrimineerde op grond van geslacht.
Oordeel 2015-05 Hogere beloning mannelijke collega gerechtvaardigd – andere functie waarvoor arbeidsmarktkrapte
In het bedrijf werkten twee mensen: een vrouw en een man. De vrouw vindt dat zij ten onrechte een lager salaris kreeg voor werk van gelijke waarde. Het bedrijf stelt dat het werk van de man meer waard was, specifieke kennis en ervaring vroeg, die schaars is. Het College oordeelt dat het bedrijf voldoende onderbouwd heeft dat voor de specifieke functie van de man arbeidsmarktkrapte bestond en acht het verschil in salaris hierdoor volledig verklaard. Geen sprake van discriminatie op grond van geslacht.
Oordeel 2014-48 Hogere beloning maatman en -vrouw objectief gerechtvaardigd
Een vrouw van Surinaamse afkomst stelt dat zij met jobgrade 6 lager is ingeschaald en daardoor lager beloond wordt dan twee collega’s met dezelfde functie – een mannelijke collega met jobgrade 8 en een vrouwelijke collega van Nederlandse afkomst in jobgrade 7.
Het College stelt vast dat de vrouw en de maatmensen arbeid van gelijke waarde verrichten en dat de maatmensen een hogere beloning ontvangen en dat daarmee de schijn van discriminatie bestaat. Onder verwijzing naar het Brunnhofer-arrest van het Europees Hof van Justitie moet de werkgever aantonen dat dit verschil in beloning wordt verklaard door objectieve factoren die niets van doen hebben met discriminatie. Daar slaagt de werkgever in: het verschil wordt verklaard door de eerder bij hetzelfde bedrijf vervulde zwaardere functies van de maatmensen en het beleid dat medewerkers niet teruggezet worden in salaris als ze een lagere functie gaan bekleden. Het College ziet geen aanknopingspunten om aan te nemen dat dit beleid discriminerend is naar geslacht en/of ras en oordeelt daarom dat er geen sprake is van ongelijke beloning op grond van geslacht en/of afkomst.
Oordeel 2013-130 Lagere beloning mannelijke collega objectief gerechtvaardigd
Een mannelijk docent stelt dat hij in de periode 1998-2010 een lagere beloning kreeg dan een vrouwelijke collega en vindt dat hij op grond van zijn geslacht ongelijk beloond is. Het College stelt vast dat de man en zijn collega arbeid van gelijke waarde verrichtten. Uit het Brunnhofer-arrest van het Europees Hof van Justitie volgt dat bij zo’n schijn van discriminatie de werkgever moet aantonen dat het verschil wordt veroorzaakt door objectieve factoren die niets van doen hebben met discriminatie op grond van geslacht. Volgens het College is de werkgever er in geslaagd drie objectieve factoren aan te dragen. Daarom oordeelt het College dat geen onderscheid op grond van geslacht gemaakt is.
Oordeel 2013-90 Geen gelijkwaardig werk, wel onderscheid door niet openstellen vacature
Werkneemster werkt als medewerker administratie/secretariaat. Ze stelt dat het bedrijf verboden onderscheid maakt door een mannelijke collega volgens haar gelijkwaardige functie meer te betalen. Volgens door het College ingeschakelde functiewaarderingsdeskundige is geen sprake van gelijkwaardige functies. Het College oordeelt dat niet is gebleken dat bedrijf verboden onderscheid heeft gemaakt bij beloning.
Werkneemster stelt dat verboden onderscheid is gemaakt door de betreffende maatman te bevorderen tot Hoofd administratie. Het College stelt vast dat er een ondoorzichtige procedure voor bevordering is geweest: vacature niet opgesteld, betrokken vrouw heeft niet kunnen solliciteren en er blijken in het bedrijf alleen mannen op leidinggevende functies werkzaam te zijn. Er is vermoeden van indirect onderscheid op basis van geslacht. Het bedrijf heeft niet duidelijk kunnen maken waarom vacature niet opengesteld was en waarom betrokkene niet heeft kunnen solliciteren. Daarom concludeert het College dat het bedrijf jegens de vrouw verboden onderscheid op grond van geslacht heeft gemaakt bij de bevordering.
Oordeel 2012-142 Ongelijke inschaling bij dezelfde functie verboden onderscheid
Een werkneemster treedt in dienst als medior groepsleider bij een justitiële jeugdinrichting. Enkele maanden later wijzigt de instelling in een jeugdzorginstelling. Een mannelijke collega van werkneemster treedt dan in dienst, eveneens als medior groepsleider. De man is bij indiensttreding drie periodieken hoger ingeschaald dan werkneemster. Volgens de werkgever heeft deze hogere inschaling te maken met de arbeidsmarktkrapte, relevante werkervaring en een betere onderhandelingsvaardigheid. Daarnaast heeft de werkgever aangevoerd dat er sprake zou zijn van een gewijzigd functieprofiel en is werkneemster destijds bij een andere werkgever in dienst getreden. De CGB heeft geoordeeld dat er inderdaad sprake is van een verboden onderscheid op grond van geslacht bij de arbeidsvoorwaarden. Collega’s zijn aangenomen op hetzelfde functieprofiel, blijken evenveel werkervaring te hebben. Volgens de CGB is betere onderhandelingsvaardigheid geen objectieve beloningsmaatstaf en ook de eventuele arbeidsmarktkrapte als beloningsmaatstaf is in dit geval niet deugdelijk.
Oordeel 2012-86 Doorwerken afwezigheid in verband met zwangerschap bij loonsverhoging
Werkneemster bij ICT-dienstverlener krijgt negatieve eindbeoordeling en als gevolg daarvan een zeer lage loonsverhoging aan het eind van het jaar waarin zij afwezig was wegens zwangerschaps- en bevallingsverlof en daarna haar voor het kolven van borstvoeding verlof opnam. De CGB oordeelt dat verboden onderscheid op grond van geslacht is gemaakt nu werkgever niet inzichtelijk heeft gemaakt hoe negatieve beoordeling tot stand is gekomen en door werkneemster aangevoerde opmerkingen van leidinggevende niet heeft ontkend.
Oordeel 2012-76 Inschaling op basis feitelijk inkomen in vorige baan indirect onderscheid
Bij de inschaling voor de voltijds positie in opleiding voor politiekundig bachelor is het politiekorps uitgegaan van het feitelijk genoten inkomen, zonder rekening te houden met het feit dat dit door betrokkene in deeltijd was verworven. De CGB oordeelt dat sprake is van indirect onderscheid naar geslacht omdat, ook bij de politie, vrouwen vaker in deeltijd werken. Onvoldoende is onderzocht of andere wijzen van inschaling (bijvoorbeeld aansluiting bij uurloon) tot geen of minder onderscheid zouden leiden.
Oordeel 2012-62 Gelijke functie, ongelijke inschaling
Vier werkneemsters stellen dat sprake is van ongelijke beloning op grond van geslacht. Een mannelijke collega is in dezelfde periode in dezelfde functie in dienst getreden bij de Stichting Orbis. Hij is hoger ingeschaald dan de werkneemsters. Stichting Orbis voert aan dat het de intentie had om de mannelijke collega coördinerende taken uit te laten voeren. Daarom is hij hoger ingeschaald. Deze inschaling is in stand gebleven hoewel van meet af aan duidelijk was dat de mannelijke collega geen coördinerende taken verrichtte.
De CGB oordeelt dat Stichting Orbis een verboden onderscheid op basis van geslacht heeft gemaakt door werkneemsters in dezelfde functie lager te belonen.
Oordelen Commissie Gelijke Behandeling (1997-2011)
Alle oordelen van de Commissie Gelijke Behandeling zijn te vinden op de website van het College voor de Rechten van de Mens (www.mensenrechten.nl), waarin de GCB in 2012 is opgegaan. De oordelen vanaf 2006 over gelijke beloning en gelijke behandeling bij pensioenen kun je hier ook via Loonwijzer vinden: