Waarom is de AOW-leeftijd verhoogd? Wanneer krijg ik AOW? En waarom betaal je als AOW'er minder belasting?
Waarom is de AOW-leeftijd verhoogd?
De AOW-leeftijd is verhoogd vanwege de stijging van de levensverwachting, gecombineerd met een dalend geboortecijfer. Door de stijgende levensverwachting krijgt een AOW’er gemiddeld langer een AOW-uitkering uitbetaald. Bijgevolg zijn er meer AOW’ers. Tussen 1950 en 2018 is de levensverwachting voor mannen toegenomen van 70,3 tot 80,3 jaar en die van vrouwen van 72,6 tot 83,3 jaar. Alhoewel deze cijfers niet direct betekenen dat de betrokkenen gemiddeld 10 jaar langer AOW ontvangen, is de trend duidelijk: de kosten nemen toe. Tegelijkertijd wordt de groep die via de inkomstenbelasting de AOW-uitkeringen betaalt relatief kleiner, omdat het geboortecijfer in ons land sinds 1965 gedaald is.
Mogen mensen met zware beroepen eerder AOW krijgen?
Wie een zwaar beroep heeft, houdt dat minder lang vol. Eerder met pensioen gaan klinkt dan redelijk. Daarom hebben kabinet en sociale partners in het pensioenakkoord afgesproken om uit te zoeken of dat kan. Het is echter niet gelukt om sluitend vast te stellen welke beroepen als zwaar moeten worden bestempeld, hoeveel eerder hun pensioen dan zou moeten ingaan en of iedereen daaraan moet meebetalen. Moeten balletdansers al vanaf hun 40ste AOW krijgen? Of moet er veel meer ingezet worden op preventie en omscholing?
Voor de periode 2021-2025 heeft het kabinet veel extra middelen ter beschikking gesteld in het kader van de Maatwerkregeling Duurzame Inzetbaarheid en Eerder Uittreden. Tegelijkertijd is de heffing Regelingen voor Vervroegd Uittreden (RVU) tijdelijk versoepeld. Ook is de fiscale ruimte voor verlofsparen verruimd. Zo kunnen sociale partners in cao's voor werknemers met zware beroepen in de cao afspraken maken over eerder uittreden dan de AOW-leeftijd.
Ook onderzoek naar levensverwachting en zware beroepen heeft geen eenduidig uitkomst opgeleverd. Wel is duidelijk dat mensen met een lagere opleiding gemiddeld minder lang leven. Hetzelfde verschil is er als je lagere en hogere inkomens als maatstaf neemt. Maar ook in deze situatie is het lastig te bepalen wie eerder AOW zou moeten krijgen en om hoeveel maanden dat zou gaan. In het pensioenakkoord van 2019 is afgesproken om te onderzoeken of het criterium van 45 dienstjaren aanknopingspunten zou kunnen bieden.
Bekijk ook de Loonwijzerpagina over de eerste pijler van het pensioen (AOW)
Ik word 65 jaar. Krijg ik dan direct AOW?
Nee, allang niet meer. De verhoging van de AOW-leeftijd is ingegaan per 2013. Dat gebeurde toen geleidelijk. Het zou immers oneerlijk zijn dat een 64-jarige opeens zou moeten doorwerken totdat hij of zij 67 is, terwijl men altijd dacht op 65-jarige leeftijd te kunnen stoppen.
Wie nu 65 wordt, krijgt AOW als hij of zij 67 wordt. Die AOW-leeftijd blijft zo tot en met 2027. Daarna wordt het 67 jaar en 3 maanden.
Ik vind werken tot mijn 65ste lang genoeg. Moet ik over een aantal jaar per se door totdat ik 67 ben?
Je hoeft niet per door te gaan. Maar je zult de periode tot je AOW krijgt op de een of andere wijze moeten overbruggen. Misschien kun je je bovenwettelijk pensioen naar voren halen; vraag daarnaar bij je pensioenfonds. Het kan ook zijn dat de cao mogelijkheden voor verlofsparen kent om eerder te kunnen stoppen met werken, of dat je werkgever een vervroegde uittredingsregeling biedt. Kijk dus eens in je cao en informeer bij de afdeling personeelszaken.
Ik ben van 1960. Wanneer krijg ik AOW?
In 2027, zodra je 67 wordt. Dit besluit is in november 2021 in de Staatscourant gepubliceerd. Jaarlijks beoordeelt de minister of de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, op basis van CBS-cijfers aangaande de gemiddelde levensverwachting van een 65-jarige, of de AOW-leeftijd 5 jaar later verder stijgt. Voor elk jaar toegenomen levensverwachting stijgt de AOW-leeftijd met 8 maanden. Als de stijging minder is dan 3 maanden, of zelfs daalt, dan blijft de AOW-leeftijd hetzelfde.
Ik ben nog jong. Is er een kans dat ik straks tot mijn 70ste moet werken?
Dat je moet werken tot je 70 jaar bent, is zeker mogelijk. In de toekomst wordt de AOW-leeftijd gekoppeld aan de stijging van de levensverwachting: 8 maanden later AOW voor elk jaar langere levensverwachting. Zo’n verhoging is 5 jaar voor men met AOW gaat bekend. Meer informatie over de AOW-leeftijd vind je bij de Sociale Verzekeringsbank.
Moet ik stoppen met werken als ik AOW krijg?
Er is geen wet die werknemers daartoe verplicht. In bijna alle arbeidsovereenkomsten en in de meeste cao’s is er wel iets opgenomen over automatische beëindiging van de arbeidsovereenkomst bij het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd. Dat heet het 'pensioenontslagbeding'. Als je baan daarom stopt en je wilt wel blijven werken, kun je proberen ander werk te zoeken, eventueel in deeltijd. De meeste pensioenregelingen beschouwen de AOW-leeftijd als ingangsdatum voor de pensioenuitkering. Zelfstandigen kunnen uiteraard zelf bepalen hun bedrijf voort te zetten na het bereiken van de AOW-leeftijd.
Houd ik dezelfde arbeidsbescherming als ik blijf werken en tegelijkertijd AOW krijg?
Nee, als AOW-gerechtigde heb je bijvoorbeeld geen recht meer op het wettelijke minimumloon. Als je ziek wordt, hoeft de werkgever je maar 13 weken loon door te betalen (minimaal 70% daarvan), terwijl dat voor je jongere collega’s 2 jaar is. Als je blijft werken bij je oude werkgever, dan heb je geen ontslagbescherming meer: de werkgever kan je baan opzeggen met een opzegtermijn van een maand. Je hebt dan ook geen recht op een transitievergoeding. Recht op een WW-uitkering vervalt ook als je AOW-gerechtigd bent.
Als je na je pensioengerechtigde leeftijd een nieuwe baan vindt, zal dat bijna altijd een tijdelijk contract zijn. Dat mag vaker verlengd worden dan bij jongere werknemers: 6 maal in 4 jaar tijd. Als je als AOW’er een baan vindt met een contract voor onbepaalde tijd, dan geniet je wel de wettelijke ontslagbescherming.
Hoe zit het met de belastingen als ik AOW krijg?
AOW’ers kennen een ander belastingregime. Dat komt vooral omdat je geen AOW-premie meer hoeft te betalen vanaf de maand dat je AOW krijgt. In het overgangsjaar (het jaar waarin je de AOW-leeftijd bereikt) betaal je daarom op jaarbasis een lager percentage premie volksverzekeringen.
Vanaf het eerste volle kalenderjaar daarna betaal je helemaal geen AOW-premie meer, alleen nog inkomstenbelasting en premies ANW en Wet Langdurige zorg (Wlz). Bij elkaar genomen is er voor AOW’ers een extra eerste belastingschijf: tot € 38.703 is het belastingtarief 19,03%. Voor wie in 1946 of later geboren is, geldt een iets kortere eerste schijf, tot € 37.149. Tussen € 38.703 (of € 37.149) en € 73.031 betaal je vervolgens het tarief van 36,93%. Dat is even hoog als de eerste schijf voor jongere belastingbetalers. Boven de € 73.031 is voor iedereen het tarief 49,5%. Dit zijn de tarieven voor 2023.
De algemene heffingskorting voor AOW’ers is lager dan voor niet-AOW-gerechtigden: € 1.583 tegenover € 3.070). Vanaf een inkomen van € 22.661 daalt de algemene heffingskorting tot € 0, bij een inkomen van € 73.031. Wel heb je als AOW’er wel recht op een extra ouderenkorting: tot € 40.889 is dat € 1.835. Over het meerdere tot € 53.122 loopt de extra ouderenkorting af. Ook de arbeidskorting is lager dan bij niet-AOW-gerechtigden. Die geldt alleen voor het inkomen uit arbeid, dus niet voor het pensioeninkomen als je dat hebt. De alleenstaande ouderenkorting in 2023 is € 478.
Hou er verder rekening mee dat de SVB en pensioenfondsen de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet op je AOW en pensioen inhouden. Die is in 2023 5,43%.
Mijn AOW is te laag om samen van rond te komen. Kan ik een partnertoeslag krijgen?
Een partnertoeslag krijgen kan niet meer. Vroeger bestond er in de AOW een toeslag voor een jongere partner, als die zelf de AOW-gerechtigde leeftijd nog niet had bereikt. Die toeslag is afgeschaft voor wie vanaf 2015 AOW kreeg. Alleen voor de 'oude gevallen' is de partnertoeslag blijven bestaan. De partnertoeslag sterft dus langzaam uit.
Mijn zus wil bij mij intrekken. Dan worden we toch geen partners?
Voor de AOW worden jullie wel partners. Als samenwoners/woningdelers hebben jullie dan elk recht op 50% van het netto minimumloon. De alleenstaanden-AOW kan alleen behouden blijven als jullie allebei in zelfstandige woningen wonen. Alleen voor bloedverwanten in de eerste graad wordt een uitzondering gemaakt. Dan houdt de AOW’er de alleenstaanden-AOW, óók als er bijvoorbeeld een inwonend kind is.
Mag ik mijn alleenstaanden-AOW houden als ik ga mantelzorgen?
Als je niet gaat samenwonen, mag dat altijd. Wie vanwege de mantelzorg wil gaan samenwonen, kan onder strikte voorwaarden de alleenstaanden-AOW behouden, maar niet als het gaat om de zorg voor een (ex-)partner gaat. Die voorwaarden worden het tweewoningenprincipe genoemd.
Ik ga in het buitenland werken, hoe zit dat met AOW-rechten?
Als je je vrijwillig verzekert, word je later niet gekort in je AOW. Dan geldt de 2% korting per 1 jaar in het buitenland dus niet. Dat moet je wel snel regelen: tussen 2 maanden vóór vertrek en 1 jaar na vertrek. Hoe hoog de premie is, hangt af van je inkomen: minimaal € 536 en maximaal € 5.364 per jaar. Meer informatie vind je bij de Sociale Verzekeringsbank.
Mijn kind wil een tussenjaar in het buitenland. Wat betekent dat later voor de AOW?
Als uw kind meer dan 8 maanden van dat tussenjaar in het buitenland woont of reist, moet het zich uitschrijven uit de gemeentelijke basisadministratie. Dat jaar telt dan niet mee voor de AOW-opbouw. Het levert later een korting van 2% op, behalve als je kind zich vrijwillig verzekert. Hoe hoog de premie is hangt af van het inkomen, maar is minimaal € 536. Neem bij twijfel altijd contact op met de Sociale Verzekeringsbank.
Mijn partner komt uit een ander land, kan die AOW-opbouw inkopen?
Ja, alle gemiste jaren kunnen ingekocht worden, maar er zijn wel voorwaarden. Zo moet de aanvraag binnen 10 jaar na vestiging in Nederland ingediend zijn. De inkoop van verzekeringsjaren kost geld; het precieze bedrag hangt af van het inkomen. Je kunt eerst een offerte aanvragen.