Zorg je langdurig en/of intensief voor een ziek of gehandicapt familielid, vriend of vriendin? Dan ben je een mantelzorger. Nederland telt naar schatting ruim 2,6 miljoen mantelzorgers. Daarvan zorgen er 1,1 miljoen intensief én langdurig. Drie van de vijf mantelzorgers zijn vrouw. Van alle volwassenen levert maar liefst twintig procent mantelzorg, bijna drie op de vier combineert dat met betaald werk (mannen wat vaker dan vrouwen). Deze en andere cijfers zijn te vinden in een publicatie van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Uit onderzoek blijkt dat het aantal werkende mantelzorgers tussen 2004 en 2012 is gestegen tot bijna 18 procent van de werkenden. De stijging komt vooral voor rekening van vrouwen tussen de 45 en 65 jaar en van mensen met een werkweek tot 28 uur.
Tegemoetkoming in de kosten voor jou
Zorgen voor anderen kost geld. Veel geld. Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) rekende in 2003 uit dat de mantelzorgers zo'n 1,3 miljard euro eraan kwijt zijn. 83 miljoen euro hebben ze aan extra kosten en ze lopen 45 miljoen euro aan inkomsten mis door het mantelzorgen. Omdat het aantal mantelzorgers dat langdurig én intensief zorgt met bijna 50 procent is gestegen zal het inmiddels wel om een miljard of twee gaan. Er zijn regelingen om als mantelzorger hiervan iets terug te krijgen. Dat loopt vaak via degene voor wie je zorgt.
Bijzondere bijstand
Als je te maken hebt met kosten die veel te hoog zijn voor je inkomen kun je een beroep doen op de gemeente. De bijzondere bijstand is niet alleen bedoeld voor mensen die een uitkering hebben, maar voor iedereen met een laag inkomen en hoge kosten. Zaken die niet via een andere regeling worden vergoed (een gebit, een bril of extra stookkosten vanwege reuma) kun je soms met bijzondere bijstand vergoed krijgen. Hiervoor moet je naar de sociale dienst in je gemeente. Deze beoordeelt je aanvraag. Meer informatie vindt je op de website van Ieder(een), het netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte.
Financiële vergoeding voor degene waar je voor zorgt
Degene voor wie je zorgt heeft misschien wel recht op professionele zorg van een thuiszorginstelling of een andere zorginstelling. In plaats daarvan kunnen jullie ook kiezen voor persoonsgebonden budget (PGB). Daaruit kan jij als mantelzorger betaald worden, eventueel in combinatie met professionele hulp. Hoewel het geen vetpot is, kan een PGB een onmisbare financiële tegemoetkoming zijn voor de kosten en de uren die maakt. Een PGB vraag je aan via het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) in je regio. Gaat het om huishoudelijke zorg voor een alleenstaande bejaarde of chronisch zieke naaste, dan moet die naar het WMO-loket of zorgloket van de gemeente voor een PGB.
Belastingaftrek zorgkosten
Geneesmiddelen die je nodig hebt, rolstoelkosten en andere hulpmiddelen, dieetkosten: het zijn voorbeelden van specifieke zorgkosten. Degene waar jij voor zorgt kan deze zaken op de belastingaangifte opvoeren en op die manier geld ervoor terugkrijgen. Ook kosten voor vervoer naar artsen, ziekenhuis of verpleeginstelling zijn aftrekbaar. Let op: bewaar wél alle bonnetjes en afsprakenbriefjes! Ook hiervoor geldt dat weinig inkomen en hoge uitgaven voorwaarden zijn. Bel voor meer informatie de Belastingtelefoon: 0800-0543. Of kijk op de site meerkosten.nl.
Een extraatje van de gemeente?
Vroeger bestond er een landelijke regeling voor een zogenaamd Mantelzorgcompliment. Dat mocht degene voor wie je zorgt onder bepaalde voorwaarden toekennen. Dit is afgeschaft, maar gemeenten mogen nu een extraatje ter beschikking stellen. Kijk dus op de website van de gemeente van degenen aan wie u mantelzorg verleent.
Mantelzorg naast je baan
Én een baan én mantelzorg: het is vaak lastig te combineren. Maar wel dagelijkse praktijk voor bijna drie op de vier mantelzorgers. Met je werkgever kun je overleggen over aangepaste werktijden, flexibele tijd-voor-tijdregelingen of een periode verlof opnemen. Met wat goede wil van beide kanten is er vaak meer te regelen dan je denkt. Soms kun je een beroep doen op wettelijke regelingen. Allerlei nuttige informatie voor werkende mantelzorgers (en hun werkgevers!) is bijeengebracht op mantelzorgenwerk.nl.
Directe hulp
Ook al geef je veel om degene voor wie je zorgt, mantelzorg kan een zware opgave zijn. Overal in Nederland zijn er Steunpunten Mantelzorg. Het zijn dé adressen waar je persoonlijk langs kunt komen met al je vragen:
- voor informatie over ziektebeelden
- praktische hulp bij het invullen van formulieren
- emotionele steun
- regelen van vervanging als je er even tussenuit wil
- deelnemen aan lotgenotencontactgroepen
Als de nood hoog is, kun je ook een beroep doen op vrijwilligers in de thuiszorg of op beroepsverzorgers. Dit heet respijtzorg. De adressen van Steunpunten Mantelzorg in of rondom je woonplaats, vrijwilligers in de thuiszorg en uitgebreide informatie voor mantelzorgers vind je bij Mezzo. Je kunt met vragen ook terecht bij je huisarts. En hier vind je meer informatie over mantelzorg bij de Rijksoverheid of op Zorgverzekering.org. Meer over respijtzorg is bijvoorbeeld te vinden via de organisaties die dit aanbieden.
Ook via de telefoon kun je een eind komen. Elke werkdag tussen 9.00 en 16.00 uur kun je bellen met de Mantelzorglijn, 0900-20 20 496 (€ 0,10 p/m). Voor informatie, advies of gewoon eens iemand aan wie je je verhaal kwijt kunt.
Vergelijk je salaris
Vergelijk je salaris met dat van je collega's
Hoeveel verdien jij nu? Deel het in de Salaris Enquête en help jezelf en je collega's