Loonachterstand van vrouwen verder uitgediept

Vrouwen verdienen minder dan mannen. Dit is te verklaren door factoren als opleiding, ervaring, deeltijdfactor en sector . Maar ook na correctie voor zulke factoren blijft er een (veel kleiner) onverklaard loonverschil. Vrouwen blijken dan nog altijd zo’n 3 tot 7% minder loon te ontvangen dan mannen.

Sommigen zien dit resterende verschil als beloningsdiscriminatie, maar er zijn meerdere verklaringen mogelijk . In opdracht van het Ministerie van SZW heeft SEO Economisch Onderzoek onderzocht of die verklaringen in toekomstige loonanalyses betrokken kunnen worden.

SEO geeft een reeks van factoren die in toekomstig onderzoek meegenomen zouden moeten worden. Daarvoor moeten de bestaande onderzoeksmethoden worden uitgebreid en alternatieve databronnen worden gebruikt. Als dat gebeurt, wordt het onverklaarbaar loonverschil tussen mannen en vrouwen en kleiner, zo concludeert SEO in haar onderzoeksrapport Verdiepende analyse van loonverschillen: de loonachterstand van vrouwen verder uitgediept. (pdf, 4,2MB)

Toch zal een deel van het onverklaarde beloningsverschil altijd blijven bestaan vanwege beperkingen aan databronnen en methoden. Daarnaast moeten we bij de interpretatie van de primaire loonverschillen ook rekening houden met secundaire beloning, subjectieve factoren en zelfselectie van vrouwen in relatief minder betalende banen.

Hoe is onderzoek van m/v-loonverschil te verbeteren?

1. Betere analyse van de gebruikte gegevens

In het de loonanalyse van de marktsector moeten factoren worden meegenomen die nog buiten beschouwing zijn gelaten, onder meer:

• Het loonverschil tussen mannen en vrouwen wordt in de marktsector minder nauwkeurig gemeten dan in de overheidssector. Dat komt doordat in de marktsector de lonen minder uniform zijn.
• Uitzendkrachten verdienen gemiddeld veel minder. in het onderzoek voor de marktsector zijn uitzendkrachten onterecht gerekend tot de personen met een reguliere baan.
• In de subsectoren bouw, handel en transport (typische ‘mannensectoren’) blijkt het beloningsverschil tussen mannen en vrouwen groter te zijn dan in de zorgsector (een typische ‘vrouwensector’).
  

Ook in het de loonanalyse van de overheidssector kunnen factoren worden meegenomen die nu nog buiten beschouwing zijn gelaten, zoals:

• Niet alle subsectoren van de overheid zijn in de huidige gegevens vertegenwoordigd: gemeenten, provincies, waterschappen, militairen en politie ontbreken.
• Een omvangrijke groep binnen de overheidssector is het onderwijs. Dit wordt als één groep beschouwd, terwijl de sector 6 CAO's heeft, van primair tot universitair onderwijs.
  

2. Betere schattingsmethode

Theoretisch is het mogelijk om in een de bestaande analyse bijvoorbeeld jonge vrouwen met oude mannen te vergelijken, ook als ze eigenlijk niet goed vergelijkbaar zijn. Met een modernere schattingsmethode is dit tegen te gaan.

3. Meer kennis verwerven

De ene sector betaalt beter dan de andere. Een beter inzicht in de sekse-samenstelling van sectoren en de invloed daarvan op het loonverschil (‘verdien je meer in een sector waar meer mannen werken?’) zal het onverklaarde loonverschil doen verminderen. 

De relatie tussen gezinsvorming en arbeidsaanbod (stoppen met werken als zij kinderen krijgt gebeurt vaker door laag opgeleide vrouwen dan hoogopgeleide vrouwen) en het effect daarvan op het loonverschil m/v moet beter onderzocht worden (hoe groot is het nadeel van enkele jaren buiten het arbeidsproces staan?). De loonkloof is bovendien groter onder oudere werknemers. Een beter begrip van het loonverschil m/v in de oudere leeftijdsgroepen kan bijdragen aan een verkleining van het onverklaarde loonverschil.

4. Alternatieve verklaringen onderzoeken

In hoeverre is er een uitruil tussen salaris en andere arbeidsvoorwaarden? Nemen bijvoorbeeld vrouwen in functies met afwisselend werk en weinig reistijd genoegen met minder salaris? Is de compenserende waarde van het afwisselende werk of de geringe reistijd voor hen belangrijker? Die vragen zijn tot nu toe buiten beschouwing gebleven.

Ook de toevoeging van huishoudkenmerken ('is er een partner, een eigen huis, jonge kinderen?'), subjectieve baankenmerken ('is er afwisselend werk, leuke collega’s'), het percentage vrouwen per functie en enkele overige kenmerken geeft een extra verklaring geeft voor het loonverschil tussen mannen en vrouwen.

Typische mannen- en vrouwenberoepen

De interessantste verklaring van het loonverschil m/v, zo concludeert SEO, is dat hoe meer mannen in een bepaalde functie werken, hoe hoger het loon. Er blijken typische mannen- en typische vrouwenberoepen te zijn en juist die vrouwenberoepen zijn vaak de lagerbetaalde beroepen.

Download het SEO onderzoeksrapport Verdiepende analyse van loonverschillen: de loonachterstand van vrouwen verder uitgediept. (pdf, 4,2MB)

12 december 2008